Unha de piratas

(R)Derecho a comunicarDende tempos inmemoriales estes foraxidos do mar gozaron dun áurea que, a ollos dos demáis mortais proxectaban unha imaxe misturada a partes iguais de medo e admiración.

Dende Espronceda a Sabina cantaron as súas andanzas, de ahí que sexan un colectivo que pasou a historia con esa imaxe simultánea de heroe e vilán.

A época de ouro da piratería é dende que apareceu a pesca industrial, alo por mediados do seculo XX. Pero existen notables diferencias no desenrolo desta profesión entre os tempos actuales e os séculos XVI e XVII posto que antigumente os corsarios estaban ao servicio de algúns países como por exemplo foi Inglaterra. Na actualidade son os países os que están ao servicio dos piratas, mandando fragatas e avións para que estes poidan exercer a súa labor con total impunidade.

Outra diferencia esta no reparto do botín, posto que antigamente os xefes e as súas tripulacións establecían as porcentajes que correspondían a cada un, na actualidade os tripulantes son todos máis ou menos mileuristas, e os que se fan co groso do botín nin están a bordo.

Quizais o ser pirata goce de certa simpatía porque no fondo ¿a quén non lle ía gustar non ceñirse a ninguha ley ou normativa?

Igualiño que os piratas actuales que so falan de pescar, con boas palabras, pero non fan nada pola explotación racional dos caladoiros nin a sostenibilidade das especies ou o equilibrio ecolóxico dos océanos ou tamén que unha parte do seu botín revirta socialmente na zona afectada. Porque o único recurso verdadeiramente inagotable é a codicia humana á hora de xestionar esas fontes de riqueza .

O que acontece hoxe nos mares de Somalia xa pasou antes na costa atlántica de África, onde a presión extractiva acabou prolongando o deserto do Sahara moitas millas mar a dentro e os pobos que se abastecían deses recursos para a subsistencia quedaron a velas vir.

Antigamente o poderío de calquera corsario estaba no calibre dos seus canóns e no numero que dispuxera destes. Na actualidade a forza basease nos medios de comunicación afíns e o seu poder de divulgación, para trasladar a outros as responsabilidades das decisions que eles tomaron. Non é difícil visualizar os sucesos que aconteceron co secuestro do Alakrana donde a responsabilidade do desenlace era do goberno, pero a decisión de asumir o riesgo foi do armador.

Para rematar somentes me queda recoñecer a valentía e profesionalidade dos nosos mariñeiros, que non están ahí por gusto senón para manter as súas familias e pagar as súas hipotecas, mentres os que levan o gato o auga ándanche ben tranquilos disfrutando da vida.

Cousas de meigas

De un tempo a esta parte estou a ver noticias de índole económica que atañen de un xeito directo a diferentes sectores productivos básicos da economía galega. Un exemplo, o sector lácteo, que estivo no candeleiro por verse atenazado ata o límite de saír á rúa para intentar acadar uns precios do leite por enriba dos costos de produción. Estes problemas non son alleos a outros sectores productivos: basta ollar as cotizacións nas lonxas para comprobar que os peixes e mariscos teñen uns precios cunha clara tendencia á baixa, alcanzando nalgúns casos o 50%.

No sector madeireiro as árbores abatidos polo ciclón Klaus, teñen uns precios que están á mesma altura que as propias arbores. Deste mesmo xeito poderiamos falar do sector mexilloeiro, dos productores de patacas, do sector avícola, etc.

Todos estes sectores teñen dúas cousas en común: a primeira é que a sua ubicación xeográfica dun xeito maioritario esta en Galicia, e a segunda é que todos eles mostran unha clara tendencia á dispersión e á segregación entre os profesionais do mesmo gremio. ¿Qué fai que se concentren esas pautas en este espacio xeográfico tan concreto? Na miña opinión, o noso carácter é consecuencia dun illamento secular, posto que por unha banda tiñamos o océano Atlántico e pola outra estaban unhas pésimas comunicacións terrestres e unha orografia moi agreste. Si a isto lle engadimos a dureza do clima, chegamos á conclusión de que este recuncho non foi atractivo para outros pobos e culturas, razón pola cal esta zona se veu privada desa mistura de culturas que se produxo noutras civilizacións.

Outras hipóteses apuntan á falta de formación como consecuencia do acontecido nos sectores primarios. Non parece ser esa a resposta, posto que o mesmo problema está a pasar en sectores donde os seus integrantes teñen unha formación universitaria: véxase as dificultades que teñen as caixas de aforros pra acadar acordos que garantan a sua competitividade, tres aeroportos case sin voos directos a ningures, ou as tres universidades que compiten ano tras ano por acadar unha cuota de novas matrículas que lles permita continuar. Fixémonos tamén nos dous portos exteriores a 10 millas un do outro donde se están dilapidando o 80% das axudas que nos chegan de Europa ou a inminente chegada do AVE, que exsacerba de un xeito inusitado os localismos das principales cidades a hora de establecer prazos de execución e inclusive trazados.

O colmo do individualismo achégase ata a política, posto que cando os nosos representantes electos, tanto a nivel local coma autonómico tentan formar coalicións estables de goberno, o electorado lonxe de velo como un acto de madurez democrática, acábao entendendo coma unha fonte de friccións, onde é máis probable ter problemas cos socios de goberno que coa oposición.

De este xeito estamos a decir que a sociedade Galega no seu conxunto está a prescindir da principal forza que dispon un pobo pra un despegue social y economico, posto que si unificaramos criterios a hora de establecer prioridades, aplicando razóns técnicas sempre que se poida ou sociales cando a necesidade o requira, chegariamos á conclusión que na nova aritmética a suma de un máis un son máis de dous, como soe decirse " facer país".

Mentres a ciencia non poida aportarnos datos de por que iste singular rasgo se concentra en este recuncho poderemos pensar que os motivos estan por outra banda.

Porque habelas, hailas....

O sector mexilloeiro e os biomarcadores

Do mesmo xeito que algunhas especies de anfibios nos serven de marcadores para de3terminar a degradación dos nosos ecosistemas fluviais, o sector mexilloeiro é un excelente marcador de xestión empresarial privada pero fortemente intervida pola Administración Pública.

Dita intervención comenza na propia concesión administrativa onde se ubica a batea, que pasou de ser de 99 anos a 30 (Lei de pesca de 1993).

De seguido regúlase a repoboación de cría que somentes se pode extraer con unha guía que expidee a Consellería de Pesca. Tamén temos regulada a producción con un máximo de 500 metros cadrados que non pode exceder a batea, como tamén o tope de 500 cordas de un máximo de 12 metros.

Está plenamente controlado dende a Administración a salubridade do producto e a súa trazabilidade no acceso aos mercados.

E por último, tamén a Xunta ten tódolos datos de vendas de mexillón posto que é a encargada de emitir as guías preceptivas de transporte e manipulación de moluscos.

Con esta aclaración previa queda explicada que tanto a copetitividade como a cohesión e a rentabilidade do sector mexilloeiro está estreitamente vinculada ás decisión s que determine a Consellería de Pesca. Basta ubicar no tempo os vaivéns do sector coa promulgación de leis, normativas e decretos.

Si o conxunto do sector mexilloeiro fose un ecosistema fluvial, vería moi reducida a súa poboación autóctona de ras e tritóns, a cambio tería moitos cangrexos procedentes do cono sur que un día botou conscientemente un bartbudo.

A encrucillada do mexilón galego

Calquera observador que repare nos datos do sector mexilloeiro en Galicia quedaría impresionado. Estamos nun marco privilexiado, temos o 30% da produción mundial e a riqueza xerada repártese nunha base social de 3.000 unidades familiares. Contamos con toda a tecnoloxía necesaria de xeito autóctono e somos un sector pioneiro que naceu alá polos anos cincuenta para se converter en referente mundial. Isto en canto á incidencia directa, porque na indirecta xa estaríamos a falar de conserveiras, cocedoiros, depuradoras, fábricas de redes e cordas, asteleiros, construtores de bateas, transportistas...

Vendo estes datos dun xeito superficial, diríamos que nos encontramos coa nai de todos os negocios. Nunca máis lonxe da realidade, posto que o sector atravesa a súa enésima crise total. Somos un colectivo onde prima a fragmentación e o asociacionismo localista e onde a única norma verdaderiramente duradeira é a de todos contra todos. Pero non sempre foi así, posto que houbo un tempo nesta última década en que a cohesión do sector lle outorgou unha fortaleza da cal temos morriña, para na actualidade poder afrontar con garantías os retos que se vislumbran no horizonte. Ante semellante perspectiva, a única solución válida é a cohesión, unidade de criterios e coordinación nas actuacións, posto que temos tantos perigos coma oportunidades en común, e por moito que nos empeñemos, moitísimas máis cousas que nos unen das que nos separan. Ademais temos unha asignatura pendente que é a protección do noso produto, identificándoo cun nome e certificando a calidade que nunca lle faltou. Entón xa estaríamos a falar lunha Denominación de Orixe Protexida que nestes intres é a única arma da que dispomos para nos defender das importacións masivas dun produto totalmente diferente ao noso tanto en calidade como en seguridade alimentaria, pero que nos está a facer unha brutal e desleal competencia, posto que o mexillón galego rexe a súa comercialización por uns estritos controis sanitarios e unha trazabilidade clara, sendo todo isto certificado pola administración. No outro lado do océano, os certificados de salubridade necesarios para a exportación encárganos e fináncianos os propios produtores. Iso en cuestión de transparencia é coma si nunhas eleccións o reconto dos votos o fixera un só partido.

A gran pregunta é como se chegou a esta situación. Foi cando unha parte do sector conserveiro, apoiada e animada por unha clase políticva aínda latente, se adicou a potenciar a produción de mexillón nun país no que non existe hábito de consumo. Mentres uns se adicaban a producir, outros desbrozaban o camiño para poder introducilo en Europa. Deste xeito podemos encontrar nos mercados latas de conserva que no mesmo envase conteñen mexillóns de diferentes procedencia: uns con garantías certificadas e axustando a calidade e orixe ao que di a etiqueta, e outros postos aí en aras do libre mercado, como se para a liberdade dos mercados só contara a rendibilidade económica dos importadores e non a saúde e a información veraz aos consumidores. Para que isto aconteza, alguén ten que consentilo, porque é unha vulneración das normas elementais do mercado. Por iso toda esa xente teme tanto a DOP, e que ninguén dubide que van tratar de desactivala por tódolos medios. Un xeito de facelo con probada eficacia neste sector sería influír nas próximas eleccións, colocando ao fronte da DOP a xente cunha clara vocación distorsionadora e segregacionista, como xa ocorreu non hai demasiado tempo nalgunha das organizacións maioritarias do sector. É un método perfecto, posto que quen o programa sae indemne, mentres a cara visible é quen pasa a ser recordada. Xa por todos é sabido que os tontos útiles somentes lle son de utilidade aos seus programadores, non a eles mesmos nen aos seus compañeiros de camiño.

Visto o visto, so me queda lembrar un dito popular do meu pobo: peor que levar unha hostia é non saber quen cha dou.